Τάσης Παπαϊωάννου, Καθηγητής Σχολής Αρχιτεκτόνων Μηχανικών ΕΜΠ

Αναδημοσίευση από την «Εφημερίδα των Συντακτών» της 24.04.2014

Οι σπουδές στο μέλλον μπορούν να παρέχονται μέσω on line διδασκαλίας από τα πανεπιστήμια προς όλους τους φοιτητές, ανεξάρτητα σε ποια χώρα ζουν. Τι θα σημάνει άραγε αυτή η εκ του μακρόθεν σπουδή; Μήπως ότι θα δημιουργηθούν σε παγκόσμια πλέον κλίμακα σπουδές δύο ταχυτήτων; Μια μαζική, «ανοικτή» και φθηνή που θα προσφέρεται από το διαδίκτυο προς όλους και μια άλλη «κλειστή» για τους εξαιρετικά λίγους, τους εκλεκτούς, αυτούς που θα έχουν τους πόρους να σπουδάσουν στα ιστορικά πανεπιστημιακά ιδρύματα, σε πραγματικό χρόνο και χώρο; Μη τυχόν και οδηγούμαστε σε ακόμη μεγαλύτερους ταξικούς διαχωρισμούς στο όνομα μάλιστα της απόλυτης ελευθερίας και πρόσβασης στη γνώση;

Ζούμε σε μια ρευστή περίοδο εξαιρετικά βίαιων και απροσδόκητων ανατροπών και μεταλλάξεων. Οι συνθήκες αλλάζουν με αστραπιαία ταχύτητα και ο χωροχρόνος μοιάζει να έχει αποκτήσει άλλη διάσταση. Την ίδια στιγμή η αίσθηση που είχαμε για τον τόπο και τον κόσμο φαίνεται πως συρρικνώνεται δραματικά. Νέες κοινωνικές αξίες αναδύονται εξυμνώντας και αποθεώνοντας την κυριαρχία του εφήμερου, ενώ τα καινούργια περιβάλλοντα που δημιουργούνται διαμορφώνουν αντίστοιχα τόσο το αστικό τοπίο των πόλεων όσο και την αρχιτεκτονική των μεμονωμένων κτιρίων.

«Η Παγκοσμιότητα έχει διαδεχτεί την Οικουμενικότητα(…) Οπως ο υπέρμετρος φιλελευθερισμός μιας αγοράς που έχει γίνει ενιαία, η ολικοποίηση έχει αρνηθεί τις διαφορετικές κουλτούρες και τους πολιτισμούς τους με μια μονομέρεια που αγγίζει ώς και τον τρόπο που βλέπουμε τον κόσμο, και τότε ακριβώς το πολιτικά ορθό έχει αντικατασταθεί από την οπτικά ορθή αντίληψη που έχει νοθεύσει τη σχέση με το πραγματικό, όπως και με το φαντασιακό» αναφέρει ο Paul Virilio (1).

Μήπως ότι θα δημιουργηθούν σε παγκόσμια πλέον κλίμακα σπουδές δύο ταχυτήτων; Μια μαζική, «ανοικτή» και φθηνή που θα προσφέρεται από το διαδίκτυο προς όλους και μια άλλη «κλειστή» για τους εξαιρετικά λίγους, τους εκλεκτούς, αυ...

Δ. Δαμίγος, Επίκ. Καθηγητής ΕΜΠ

Στις 19.8.2013 κοινοποιήθηκε στα ελληνικά ΑΕΙ έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του Υπουργείου Παιδείας και Θρησκευμάτων (ΥΠΑΙΘ) (αρ. πρωτ. 113287/14.8.2013/ΙΒ) με θέμα «Μεταρρυθμιστικές δράσεις ΥΠΑΙΘ-ΑΕΙ». Με το έγγραφο αυτό ζητήθηκε από όλα τα ΑΕΙ της χώρας να προβούν: (α) στην «αξιολόγηση των διοικητικών και οικονομικών οργανικών μονάδων τους και του προσωπικού» μέχρι 31.8.2013, (β) στη «σύνταξη νέων οργανογραμμάτων ανά υπηρεσιακή μονάδα με κατάργηση ή συγχώνευση υπηρεσιακών μονάδων» μεταξύ 1.9.2013 και 15.9.2013 και (γ) στην «κατάργηση οργανικών θέσεων που πλεονάζουν και τοποθέτηση του προσωπικού που πλεονάζει σε καθεστώς διαθεσιμότητας, σύμφωνα με την κείμενη νομοθεσία» στις 16.9.2013.

Στις 3.9.2013, σε συνέχεια του ως άνω εγγράφου, κοινοποιείται στα ΑΕΙ νέο έγγραφο του Γενικού Γραμματέα του ΥΠΑΙΘ (αρ. πρωτ. 120526/2.9.2013) για την υποβοήθηση των Ιδρυμάτων για την υλοποίηση των μεταρρυθμιστικών δράσεων. Το ίδιο έγγραφο αποστέλλεται εκ νέου με «ΟΡΘΗ ΕΠΑΝΑΛΗΨΗ» στις 10.9.2013.

Στις 24.9.2013 εκδίδεται η υπ’ αριθμ. 135211/B2/23.9.2013 (ΦΕΚ 2384/τ. Β/24.9.2013) ΚΥΑ των Υπουργών ΠΑΙΘ και Διοικητικής Μεταρρύθμισης και Ηλεκτρονικής Διακυβέρνησης (ΔΜΗΔ) «Κατάργηση χιλίων τριακοσίων σαράντα εννέα (1.349) οργανικών και προσωποπαγών θέσεων μόνιμου και με σχέση εργασίας ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου διοικητικού προσωπικού των Πανεπιστημίων, κατ’ εφαρμογή της παρ. 1 του άρθρου 90 του Ν. 4172/13», η οποία τροποποιήθηκε με την υπ’ αριθμ. 150539/B2/23.9.2013 (ΦΕΚ 2601/τ. Β/15.10.2013) ΚΥΑ των Υπουργών ΠΑΙΘ και ΔΜΗΔ. Η τροποποιημένη ΚΥΑ διατηρεί τον ίδιο αριθμό καταργούμενων θέσεων ανά Ίδρυμα και συνολικά. Περιέχει, ωστόσο, εσω-ιδρυματικές αλλαγές σε σχέση με τους κλάδους που καταργούνται στο σύνολό τους και τις θέσεις που καταργούνται με αποτίμηση προσόντων.

Όπως αναφέρεται και στις δύο ανωτέρω ΚΥΑ, ο αριθμός και η κατανομή των καταργούμενων θέσεων πραγματοποιήθηκε με βάση την Ειδική Έκθεση Τεκμηρίωσης Εισήγησης προς τον Υπουργό ΠΑΙΘ της Ομάδας Διοίκησης Έργου (ΟΔΕ) για την αναδιοργάνωση των δομών των Α.Ε.Ι., η οποία συγκροτήθηκε με απόφαση του Υπουργού ΠΑΙΘ (υπ’ αριθμ. πρωτ. 131095/17.9.2013/Η)...

Nikos Belavilas, Assistant Prof., School of Architecture NTUA

The article was published in the Greek newspaper «Η Αυγή-Ενθέματα» on September 15, 2013. Translated by Maria Kalantzopoulou.

A journalist from a north-european country called yesterday at the Strike Support Centre at the School of Architecture of Athens. He asked for information on the universities’ strike, the crisis and its repercussions on National Technical University of Athens (NTUA) in particular, on the dismissal of staff and the spending cuts. We’ve been talking over all of it for about an hour or so. He was a gentleman, one of that kind of journalists that is hard to find in Greece nowadays.  He was giving me the impression that he wouldn’t like to round the subject arbitrarily, that he was asking for persuasive and interesting information. Thus, I found myself, looking for argumentation, and an as much as possible objective explanation of reality; and at the same time to be surprised by the actual size of the problem created by the immediate dismissal of 60% of NTUA’s administrative staff or by the already announced dismissal some time soon of 40% of the educational staff of Greek Universities.

The largest eight Greek universities are on their 7th week of strike, since September 5, 2013, trying to stop the dismissal of 50% of their staff

Why would a government sack the majority of employees of the country’s greatest technological academic institute? National Technical University of Athens (NTUA) comprises nine historical schools. It educates around 20.000 undergraduate, graduate and post-graduate students. It’s running 125 research labs, a very important technological and cultural park in Lavrion-Attica, a research centre in Metsovo-Epirus, the country’s largest technical library, one of the best network centres. In other words It consists of some of the best university infrastructure in the Balkans.

Are the employees of NTUA redundant? The answer is no. On the contrary, it even needs 10% more of them. Are its professors and educational staff redundant? Again, no. NTUA has already lost due to retirement almost 300 educational positions and all of the positions for teaching under fixed contract. Professor Dimitris Damigos published a good article under the title “The role of Universities’ auxiliary staff and the ticking time bomb of suspension” (http://www.pd.ntua.gr/?p=185, in Greek). It makes reference of international standards in students-staff ratio in universities, showing thus that our universities are lagging behind compared to those standards. From the other side, the government’s side, there hasn’t been reference to any evidence whatsoever that would explain the political decision behind massive suspension of employees.

Is NTUA wasteful? Should there be applied spending cuts? One institution that along the last 20 years created a reserve fund of 55 million euros, coming from research, deriving funds from anywhere but the budget of the Ministry of Education, can it be considered wasteful? Those are funds that are entering not thanks to government, but thanks to professors and young researchers from sources within and outside Greece funding research programmes and as a sum they are “recycled” again to support education and research...

Μ. Σπαθής, Καθηγητής ΕΜΠ

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «H Εποχή», 6.10.2013

Είναι ευρύτατα διαδεδομένη η επιχειρηματολογία των πολιτικών δυνάμεων, που χαρακτηρίζονται ως μνημονιακές , ότι η κρίση που περνάει αυτή τη στιγμή ο τόπος, παρά τις αρνητικές επιπτώσεις της, αποτελεί και μια ευκαιρία για βαθιές διαρθωτικές αλλαγές. Αλλαγές που για πολλά χρόνια χαρακτηρίζονταν ως αναγκαίες για την ένταξη του ελληνικού κοινωνικού σχηματισμού στο ευρωπαϊκό γίγνεσθαι με αξιόπιστο τρόπο.

Βασικό μεταξύ των άλλων ιδεολόγημα δηλ. του τρόπου με τον οποίο επιχειρεί να υλοποιήσει τις μνημονιακές πολιτικές η τροϊκανή κυβέρνηση είναι, ότι και αν ακόμη δεν είχαμε την κρίση χρέους του ιδιωτικού και δημόσιου τομέα, πολλά από τα εφαρμοζόμενα μέτρα θα ήταν αναγκαίες ‘διαρθρωτικές’ μεταρρυθμίσεις του σπάταλου, πελατειακού και υπερδιογκωμένου κράτους.

Το ιδεολόγημα όμως αυτό όταν διατυπώνεται, αναιρείται αυτόματα την επομένη. Γιατί η πίεση των εκπροσώπων των δανειστών για την ικανοποίηση συγκεκριμένων προϋποθέσεων, ως αναγκαιότητα για την καταβολή της εκάστοτε δόσης, οδηγεί τους κυβερνώντες στην πιο επιθετική αντικοινωνική πολιτική ανεξάρτητα από το πόσο συμβατή είναι με τις περίφημες μεταρρυθμίσεις. Το παράδειγμα των 12500 διαθεσιμοτήτων δικαίως εκλαμβάνεται ως μια ακόμη προσφορά στον τροϊκανό βωμό του Μολώχ. Η πολιτική αυτή διχάζει την ελληνική κοινωνία και ιδιαίτερα τον κόσμο της μισθωτής εργασίας (δημόσιου και ιδιωτικού τομέα) γιατί προσλαμβάνεται στρεβλά και με διαφορετικό τρόπο από την κάθε πλευρά. Οι εργαζόμενοι που εκάστοτε θυσιάζονται δικαίως θεωρούν ότι αυτοί αποτελούν τα άδικα και αναιτιολόγητα θύματα αυτής της κρίσης. Από την άλλη πλευρά οι εργαζόμενοι που δεν έχει έρθει ακόμη η σειρά τους, σιωπηρά ελπίζουν στον κορεσμό του συστήματος, που καταβροχθίζει ανθρώπινες ζωές, και ορισμένοι από αυτούς δεν διστάζουν να καταφεύγουν στο αρχικό ιδεολόγημα της αναγκαιότητας των αναδιαθρώσεων για να δικαιολογήσουν μια παθητική στάση απέναντι στις εξελίξεις...

Δ. Δαμίγος, Επίκ. Καθηγητής ΕΜΠ

Τις τελευταίες μέρες, με αφορμή τις ανακοινώσεις για το νέο «κύμα» διαθεσιμότητας που αφορά, σύμφωνα με τα δημοσιεύματα, 1.765 υπαλλήλους (κυρίως ιδιωτικού δικαίου αορίστου χρόνου) των Πανεπιστημίων και ΤΕΙ, αναζωπυρώθηκε μια – υφέρπουσα – συζήτηση αναφορικά με την αναγκαιότητα και το πλήθος του υποστηρικτικού προσωπικού[1] των ΑΕΙ. Όχι τυχαία, η συζήτηση αυτή πηγάζει βασικά από κυβερνητικούς κύκλους και, σε ορισμένες περιπτώσεις, βρίσκει ένθερμους υποστηρικτές κι εντός των ΑΕΙ, κυρίως από μέλη ΔΕΠ.

τα ελληνικά ΑΕΙ λειτουργούν, σήμερα, όχι απλά με πολύ χειρότερους όρους από αυτά της αλλοδαπής αλλά σε οριακές συνθήκες ως προς το σκοπό που καλούνται να επιτελέσουν. Κι αυτό επιτυγχάνεται χάρη στο μεράκι, στο φιλότιμο, στην αυταπάρνηση του διδακτικού, ερευνητικού και υποστηρικτικού προσωπικού των Ιδρυμάτων.

Μάλιστα, το Υπουργείο σε πρόσφατο έγγραφό του (το υπ’ αριθμ. 113287/14-8-2013/ΙΒ) επικαλείται κάποια αόριστα ποσοτικά και ποιοτικά κριτήρια και κάποιους ποσοτικούς και ποιοτικούς δείκτες (μία Διεύθυνση Διοικητικών Υπηρεσιών ανά Σχολή, η οποία θα στελεχώνεται με 12 εργαζόμενους). Από τα δεδομένα αυτά και διάφορες «διαρροές», η εικόνα που διαμορφώνεται είναι τουλάχιστον εφιαλτική: μεταξύ 30% και 70% του υπηρετούντος προσωπικού φέρεται να οδηγείται σε διαθεσιμότητα και από εκεί στον προθάλαμο της απόλυσης!

Αν μπορέσει κάποιος να προσπεράσει την ανθρώπινη διάσταση αυτής της τραγωδίας (πράγμα ομολογουμένως δύσκολο, καθώς με τους ανθρώπους αυτούς έχουμε πολυετείς κοινές διαδρομές και αγωνίες μέσα στο Ίδρυμα) και τις πολιτικές πτυχές του προβλήματος υιοθετώντας το πλέον κοινότοπο «επιχείρημα» που δημιουργεί ο κοινωνικός αυτοματισμός («ξέρετε πόσοι άνθρωποι έχουν χάσει τη δουλειά τους στον ιδιωτικό τομέα;»), τότε μια «τεχνοκρατική» προσέγγιση θα πρέπει να δώσει απάντηση σε δύο βασικά ερωτήματα, αξιοποιώντας και τη διεθνή εμπειρία:

(α)   Ποια είναι η σημασία του υποστηρικτικού προσωπικού στη διοικητι...