ΕΜΠ tagged posts

Δ. Δαμίγος, Αναπλ. Καθηγητής ΕΜΠ

Πριν λίγες μέρες είδαν το φως της δημοσιότητας διατάξεις του πολυνομοσχεδίου του Υπουργείου Πολιτισμού, Παιδείας  και Θρησκευμάτων (ΥΠΟΠΑΙΘ), για την αντιμετώπιση επειγόντων θεμάτων και στις τρεις βαθμίδες εκπαίδευσης, το οποίο αποτελεί ένα μεταβατικό θεσμικό πλαίσιο και ως τέτοιο πρέπει να αξιολογηθεί. Το παρόν κείμενο επικεντρώνεται σε τέσσερα καίρια ζητήματα της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης, τα οποία συζητούνται έντονα εντός κι εκτός της ακαδημαϊκής κοινότητας. Τα ζητήματα αυτά είναι: η κατάργηση των Συμβουλίων Ιδρύματος (ΣΙ), η ολοκλήρωση της θητείας των εκλεγμένων με τις διατάξεις του Ν. 4009/2011 (και όσων τον τροποποίησαν) Πρυτάνεων στις 31.07.2016, η εκλογή των νέων Πρυτανικών Αρχών και άλλων μονοπρόσωπων οργάνων (Πρυτάνεων-Αντιπρυτάνεων, Κοσμητόρων, Προέδρων) μέσα από καθολική ψηφοφορία του συνόλου της πανεπιστημιακής κοινότητας (με αντίστοιχες σταθμίσεις φοιτητών κι εργαζομένων ως προς το σύνολο των μελών ΔΕΠ) και η ουσιαστική, και όχι κατ’ ευφημισμόν, εκπροσώπηση όλων των συνιστωσών της πανεπιστημιακής κοινότητας στα συλλογικά όργανα. Επιλέγω να σταθώ μόνο στα ζητήματα αυτά και όχι σε άλλα (π.χ. άρση της διαγραφής φοιτητών, επαναφορά της διαφάνειας στις εκλογές των μελών ΔΕΠ, κ.ά.), όχι γιατί τα θεωρώ ήσσονος σημασίας, αλλά διότι τα τέσσερα αυτά ζητήματα αποτελούν θέματα αρχής για ένα πραγματικά Συλλογικό, Δημόσιο, Ακαδημαϊκό και Δημοκρατικό Πανεπιστήμιο. Και από αυτή την οπτική, οι προβλεπόμενες διατάξεις κινούνται στην ίδια κατεύθυνση με τις διεκδικήσεις του κινήματος που αναπτύχθηκε στα πανεπιστήμια τα τελευταία χρόνια ενάντια στην κονιορτοποίηση και των τελευταίων ψηγμάτων του δημόσιου και δημοκρατικού χαρακτήρα της ανώτατης εκπαίδευσης με τους νόμους Διαμαντοπούλου-Αρβανιτόπουλου.

Η κατάργηση των ΣΙ δεν αποτελεί και δεν πρέπει να εκληφθεί απλά ως θέμα ειλημμένης πολιτικής απόφασης και προγραμματικής δήλωσης της νέας Κυβέρνησης...

“A dream you dream alone is only a dream. A dream you dream together is reality.”
John Lennon

Τα δυο χρόνια που μεσολάβησαν από τις τελευταίες εκλογές του Συλλόγου ήταν χρόνια μαύρα, δύσκολα, ασφυκτικά. Οξύνθηκε στον υπέρτατο βαθμό η επίθεση ενάντια στο δημόσιο πανεπιστήμιο με στόχο την πλήρη απαξίωσή του, την ταπείνωσή του. Η επίθεση αυτή στόχευσε κατ’ ευθείαν στην καρδιά, στα μεγάλα και ιστορικά ιδρύματα, και ανάμεσα σε αυτά και στο ΕΜΠ. Ο πόλεμος που στόχευε σε μια ιστορική ήττα της δημόσιας πανεπιστημιακής εκπαίδευσης στα μάτια της ελληνικής κοινωνίας, ώστε να ανοίξει διάπλατα ο δρόμος της χωρίς προσχήματα παράδοσής της στους ιδιώτες, προφανώς θα κρινόταν στα «βαριά χαρτιά της».

Οι Πανεπιστημιακοί Δάσκαλοι ΕΜΠ δώσαμε όλες μας τις δυνάμεις σε αυτόν τον αγώνα. Όχι μόνοι μας. Ενώσαμε τις δυνάμεις μας με πολλούς άλλους συναδέλφους, ανταλλάξαμε ουσιαστικά και όχι προσχηματικά γνώμες για το σχέδιο που έπρεπε να ακολουθήσουμε, το επανεκτιμούσαμε κάθε φορά σύμφωνα με τα νέα δεδομένα που προέκυπταν.

Γι’ αυτό εφαρμόστηκε μια πολιτική κυριολεκτικά πλήρους αποδόμησης και εξόντωσης με:

• Τη μαζική εκπτώχευση των μελών ΔΕΠ, που υπέστησαν εξοντωτικές μειώσεις στους μισθούς τους, της τάξης του 40-50%, οδηγώντας πολλούς από μας στα όρια της αξιοπρεπούς επιβίωσης. Το ότι τρέχαμε όλοι μας να πάρουμε πίσω λίγα ευρώ μετά την απόφαση του ΣτΕ για το επίδομα βιβλιοθήκης, παλεύοντας με τις εφορίες χριστουγεννιάτικα, είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα που έχουμε οδηγηθεί…
• Με την πλήρη εξάρθρωση του διοικητικού μηχανισμού του ΕΜΠ, μέσω των διαθεσιμοτήτων- απολύσεων του 40% του έμψυχου δυναμικού του.
• Με τη μείωση κατά 70% του προϋπολογισμού του, οδηγώντας το ΕΜΠ σε πλήρη αρρυθμία και παράλυση.

Επειδή ένα τέτοιο Πανεπιστήμιο μπορεί να διοικηθεί μόνο με ολιγαρχικό και αυταρχικό τρόπο, άρχισε με συστηματικό σχέδιο η δημοκρατία στα πανεπιστήμια να στραγγίζεται από την καθημερινή λειτουργία και το αυτοδιοίκητο των ΑΕΙ να μετατρέπεται σε νεκρό γράμμα...

Τα Πανεπιστήμια και η πανεπιστημιακή κοινότητα, ακαδημαϊκό και διοικητικό προσωπικό και φοιτητές, ξεκινούν  τη φετινή ακαδημαϊκή χρονιά από θέση ακόμη πιο δυσμενή από πέρυσι. Η Κυβέρνηση και το Υπουργείο ΠΑΙΘ διεκπεραιώνοντας τα τελευταία χρόνια εκ προμελέτης και με απόλυτη συνέπεια το καταστροφικό σχέδιό τους, καταβάλουν κάθε δυνατή προσπάθεια να βαθύνουν, αντί να επουλώσουν, τις χαίνουσες πληγές που άνοιξαν στο δημόσιο πανεπιστήμιο.

Η απελευθέρωση των μετεγγραφών θα προκαλέσει το αδιαχώρητο σε πολλές Σχολές του ΕΜΠ και άλλων κεντρικών ΑΕΙ, με δυσμενέστατες επιπτώσεις στην ποιότητα των σπουδών αφού δεν υπάρχουν ούτε οι υποδομές ούτε οι πόροι για μια τέτοια αύξηση του φοιτητικού πληθυσμού

Συνολικά, μεταξύ 2008 και 2012 στην Ελλάδα, η μείωση των δημοσίων δαπανών για την τριτοβάθμια εκπαίδευση είναι υψηλότερη του 30%, σε πραγματικές τιμές, ενώ για το 2013, εκτιμάται ότι υπήρξε περαιτέρω μείωση της τάξης του 25%. Με τις περικοπές των προϋπολογισμών των Ιδρυμάτων να υπερβαίνουν το 70%, συμπεριλαμβανομένης και της νέας αναμενόμενης μείωσης για το 2014, γίνεται  προφανές ότι τα Πανεπιστήμια αδυνατούν να καλύψουν ακόμη και τις απολύτως ανελαστικές λειτουργικές δαπάνες τους. Σε αυτά, ειδικότερα για το ΕΜΠ, θα πρέπει να προστεθούν οι απώλειες από το PSI και από την κατάργηση των εισφορών από δημόσια και ιδιωτικά κατασκευαστικά έργα, που ανέρχονταν σε 5 εκατ. Ευρώ περίπου ετησίως.

Η εικόνα είναι εξίσου αποκαρδιωτική στο ακαδημαϊκό προσωπικό. Μετά τις αλλεπάλληλες περικοπές στο βασικό μισθό, στα επιδόματα και στα δώρα, οι απολαβές των πανεπιστημιακών, όλων των βαθμίδων και κυρίως των χαμηλότερων, έχουν κατρακυλήσει σε υποτιμητικά επίπεδα. Ήδη, αρκετοί συνάδελφοί μας αναζητούν την εκτίμηση της επαγγελματικής και ακαδημαϊκής προσφοράς τους σε ξένα πανεπιστήμια, από κοινού με δεκάδες χιλιάδες άλλους σύγχρονους Έλληνες μετανάστες, κυρίως νέους επιστήμονες. Όσοι μένουν πίσω βρίσκονται αντιμέτωποι με τη δραματική υποβάθμιση του βιοτικού επιπέδου τους, εξαιτίας και των διαρκώς διογκούμενων φορολογικών επιβαρύνσεων, με τις καθημερινές και ανυπέρβλητες δυσκολίες στην άσκηση του εκπαιδευτικού και ερευνητικού έργου τους και με την ευτελιστική αντιμετώπισή τους από την πλευρά της Πολιτείας...

Οι Πρυτανικές εκλογές που έγιναν πριν λίγες ημέρες στα Πανεπιστήμια, και στο ΕΜΠ, κατήργησαν το δικαίωμα των φοιτητών και των εργαζομένων να έχουν λόγο στη διοίκηση του Ιδρύματος. Ο Νόμος Διαμαντοπούλου-Αρβανιτόπουλου κλείνει πονηρά το μάτι στα μέλη ΔΕΠ, λέγοντάς τους ότι «το ΕΜΠ είναι μόνον τα μέλη ΔΕΠ» ή «οι μόνοι ικανοί να παίρνουν αποφάσεις είναι τα μέλη ΔΕΠ», για να τους αφαιρέσει, βέβαια, στη συνέχεια και αυτό το «προνόμιο», θεωρώντας τους ανίκανους να αποφασίζουν, παρά μεταξύ εντεταλμένων, προκαθορισμένων επιλογών. Αν δεχθεί κανείς μια τέτοια αντίληψη, δηλαδή, μια εγωιστική ταύτιση της πολυτεχνειακής κοινότητας με τις απόψεις και τις επιθυμίες μόνο των μελών ΔΕΠ, δεν μπορεί παρά να πυροδοτήσει αντίστοιχες συμπεριφορές («το πανεπιστήμιο υπάρχει μόνο για τους φοιτητές του» ή «τίποτε στο πανεπιστήμιο δεν μπορεί να γίνει χωρίς τους εργαζόμενους»).

Οι Πρυτανικές εκλογές αυτές σημαδεύτηκαν, επίσης, από την ιταμή συμπεριφορά του Σ.Ι. του ΕΜΠ, το οποίο κυνικά και χωρίς προσχήματα απέκλεισε υποψήφιους με φρονηματικά κριτήρια, «στήνοντας» ουσιαστικά τις εκλογές

Δεν χρειάζεται καμιά μαντική ικανότητα για να προβλέψει κανείς ότι ο μονομερής και αυταρχικός τρόπος που εισάγει ο νέος Νόμος, η αγνόηση της φωνής και της βούλησης του πολυπληθέστερου τμήματος  της ακαδημαϊκής κοινότητας, θα την κατακερματίσει ακόμη περισσότερο, θα την ωθήσει σε οξύτερες αντιθέσεις. Αν, μάλιστα, γίνει προσπάθεια επιβολής κάτω από το λάβαρο “Dura lex, sed lex” («σκληρός νόμος, αλλά νόμος»)  θα είναι σαν να προσπαθείς να σβήσεις τη φωτιά, ρίχνοντας βενζίνη. Η δημοκρατία, η βαθειά και ουσιαστική δημοκρατία, η συζήτηση, η κατανόηση, ειδικά των φοιτητών που βρίσκονται σε αδιέξοδα πρωτοφανή για τη γενιά μας, μπορούν να προσφέρουν στο ΕΜΠ την ενότητα και την ομοψυχία που χρειάζεται σήμερα, περισσότερο από κάθε φορά, και όχι ο βούρδουλας.

Οι Πρυτανικές εκλογές αυτές σημαδεύτηκαν, επίσης, από την ιταμή συμπεριφορά του Σ.Ι. του ΕΜΠ (όπως, επίσης, και των Σ.Ι...

Στους πανεπιστημιακούς, ως ένδειξη υγιούς αυτογνωσίας και αυτοσαρκασμού, άρεσε πολύ μια ιστοσελίδα που έδινε οδηγίες για τη συγγραφή της «κατάλληλης» εισηγητικής έκθεσης, προκειμένου να υποστηριχτεί ή να «κοπεί» ο ένας υποψήφιος, ανάλογα αν είναι «δικός μας» ή αντίπαλος. Έτσι, για παράδειγμα, αν ένας υποψήφιος είχε αρκετές εργασίες με αρκετούς συν- συγγραφείς και ελάχιστες μονογραφίες, στην πρώτη περίπτωση, η κρίση θα έπρεπε να δίνει έμφαση στην ικανότητά του στο teamwork, ενώ στη δεύτερη, θα άφηνε μια αιχμή για την ικανότητά του για αυτοδύναμο επιστημονικό του έργο. Αν ένας υποψήφιος είχε σημαντικό έργο στην αλλοδαπή, στην πρώτη περίπτωση η διεθνής του εμπειρία θα ήταν αυταπόδεικτη, ενώ στη δεύτερη, θα απορρίπτονταν μεθ’ επαίνων, γιατί ίσως δε ξέρει και δε θα καταφέρει να προσαρμοστεί καλά στην ελληνική πραγματικότητα! Και ο κατάλογος συνεχίζεται για κάθε πλευρά της δραστηριότητας του υποψήφιου.

Ισχυρίζονται κάποιοι ότι οι Πανεπιστημιακοί Δάσκαλοι ΕΜΠ φθείρουν το νεότευκτο θεσμό των Συμβουλίων Ιδρύματος. Δε συμφωνούμε, ειδικά ως προς την αποτελεσματικότητα. Την περισσότερη δουλειά αποσάθρωσης και απονομιμοποίησης την κάνει το ίδιο το Συμβούλιο Ιδρύματος με τις ανεκδιήγητες δράσεις και αποφάσεις του…

Στην αρχή πιστέψαμε ότι τα προσφάτως ανακοινωθέντα Πρακτικά του Συμβουλίου Ιδρύματος για την επιλογή των υποψηφίων Πρυτάνεων στο ΕΜΠ είναι «τρολιά» (κατά τον ορισμό, τρολιά ίσον «πονηρά προκλητική, σκόπιμα ανόητη ή επιτηδευμένα εκτός θέματος θέση και άποψη, με πρωταρχική πρόθεση να προκαλέσει και να ερεθίσει άλλους χρήστες του διαδικτύου») του συγκεκριμένου ιστότοπου ή κάποιων εμπνευσμένων από αυτό. Κι όμως, τα Πρακτικά αυτά είναι γνήσια!

Τα Πρακτικά, λοιπόν, του ΣΙ του ΕΜΠ μπορούν επάξια να διεκδικήσουν την πρώτη θέση από το συγκεκριμένο ιστότοπο, όσον αφορά στην επί σκοπού χρήση των επιχειρημάτων και την εκ των υστέρων αιτιολόγηση προειλημμένων αποφάσεων...