Πανεπιστήμιο tagged posts

Τα πανεπιστήμια στροβιλίζονται στη δίνη της κρίσης, όπως και ολόκληρη η ελληνική κοινωνία. Ίσως, μάλιστα, να βρίσκονται εγγύτερα από κάθε άλλο τομέα του κοινωνικού κράτους στο κέντρο της τρομακτικής αυτής περιδίνησης, μιας που οι προϋπολογισμοί τους έχουν περικοπεί κατά 70-80%, ποσοστό πολλαπλάσιο της αντίστοιχης μείωσης του ΑΕΠ. Τα πανεπιστήμια, τα κέντρα μόρφωσης της ελληνικής νεολαίας και θερμοκοιτίδες ενός καλύτερου αύριο για τη χώρα, αντιμετωπίστηκαν από τους δανειστές – επικυρίαρχους και από τις μνημονιακές κυβερνήσεις ως περιττή πολυτέλεια. Σήμερα, βρίσκονται σε συνεχή πτωτική πορεία, αντιμέτωπα με πολλαπλά προβλήματα επιβίωσης, που είναι αδύνατον να λυθούν από το περίσσευμα φιλοτιμίας και αίσθησης καθήκοντος του διδακτικού προσωπικού και των εργαζομένων τους.

Η σημερινή κυβέρνηση έχει δώσει πια πολλά δείγματα γραφής για την πολιτική της στα πανεπιστήμια, και δια των πράξεων και δια των παραλείψεων της.

• Η κυβέρνηση μοιάζει να εγκαταλείπει τα πανεπιστήμια στο έλεος της αδυσώπητης οικονομικής δυσπραγίας. Φράσεις, όπως «να μείνει η παιδεία εκτός μνημονίου γιατί προετοιμάζει το μέλλον της χώρας» έχουν αποσυρθεί ακόμη και από τη ρητορική της κυβέρνησης. Στο οικονομικό ζήτημα, εκεί που εμφανίζεται απογυμνωμένη από μακιγιάζ κάθε πολιτική, τα πράγματα είναι ξεκάθαρα. Οι δαπάνες παραμένουν σταθερά κάτω από τις στοιχειώδεις λειτουργικές ανάγκες των πανεπιστημίων, δηλαδή κάτω από το επίπεδο επιβίωσης. Ακόμη και στο θέμα των μισθών, στο οποίο υπάρχει τελεσίδικη απόφαση του ΣτΕ για επιστροφή στο επίπεδο του 2012, η κυβέρνηση αρνείται να κάνει αυτό που η ίδια υλοποίησε στην αντίστοιχη περίπτωση των δικαστικών. Αντ’ αυτού δηλώνει ότι ψάχνει να βρει τη «μαγική φόρμουλα» ώστε να «δώσει αυξήσεις» στα μέλη ΔΕΠ, αν και το συνολικό κόστος των ειδικών μισθολογίων θα πρέπει να παραμείνει «δημοσιονομικά ουδέτερο», σύμφωνα με το Μνημόνιο, δηλαδή παγωμένο.
• Οι αναπόδραστες συνέπειες αυτής της πραγματικότητας γίνεται προσπάθεια ...

Το πρόσφατο Ν/Σ που κατέθεσε η Κυβέρνηση για τα μεταπτυχιακά αποτελεί την πρώτη ολοκληρωμένη παρέμβαση στο χώρο της Ανώτατης Εκπαίδευσης, και ως τέτοια αξίζει να αναλυθεί και ως προς τις συνέπειές της στις σπουδές και ως γενικότερο δείγμα γραφής. Όχι πως η απουσία παρέμβασης, ακόμη και σε θεσμούς πλήρως απαξιωμένους στην ακαδημαϊκή κοινότητα, όπως τα Συμβούλια Ιδρύματος, δεν λέει πολλά. Οπωσδήποτε, όμως, η κατάθεση μιας δικής της ρύθμισης για το πώς σχεδιάζει τη λειτουργία των μεταπτυχιακών προγραμμάτων λέει πολύ περισσότερα.

Είναι φανερό ότι η Κυβέρνηση πραγματοποιεί μια ακόμη προσχώρηση στη νεοφιλελεύθερη «λύση» για την κρίση, εν προκειμένω της ανώτατης εκπαίδευσης, και μάλιστα αποδεχόμενη τα  πιο «χοντρά» στερεότυπά της, όπως τα δίδακτρα ή το μοντέλο των τριών κύκλων σπουδών.

Ποια είναι τα βασικά στοιχεία του νομοσχεδίου αυτού:

Α. Στα μεγάλα προβλήματα που αντιμετωπίζει η λειτουργία των μεταπτυχιακών, όπως και κάθε πανεπιστημιακή δραστηριότητα, απαντά με την επίσημη θεσμοθέτηση διδάκτρων. Μια αριστερή κυβέρνηση κάνει αυτό που δεν τόλμησε να κάνει καμιά συντηρητική κυβέρνηση. Όχι πως οι προηγούμενοι δεν είχαν αφήσει συνειδητά διάπλατα «παράθυρα» για να ξεφυτρώσουν εκατοντάδες μεταπτυχιακά προγράμματα αμφιβόλου ποιότητας ή ακόμη και διαπιστευμένης κακής ποιότητας, με μοναδικό σκοπό την εκμετάλλευση της αγωνίας της ελληνικής οικογένειας να δώσει κάποια προοπτική στα παιδιά της. Όμως, η αποδοχή και αναγνώριση αυτής της απαράδεκτης κατάστασης από την Κυβέρνηση, η προσχώρηση στο κεντρικό κάλεσμα του νεοφιλελευθερισμού, το «πουλήστε τη γνώση σας για να επιβιώσετε», αποτελεί και πολιτική παρακμή και απόλυτα αδιέξοδη «λύση».

Β. Με το Ν/Σ η Κυβέρνηση ωθεί τα ΑΕΙ στην πλήρη ευθυγράμμιση με το μοντέλο των τριών κύκλων σπουδών, γνωστού ως μοντέλου της Μπολόνια, μέσω της πλήρους αντιστοίχισης με τους αντίστοιχους κύκλους του. Όμως, αυτό το μοντέλο σπουδών δεν είναι μια κάποια τεχνική οργάνωσης της ανώτατης εκπαίδευσης...

Δεν έχουμε καμιά διάθεση να φορτώσουμε με τραγικούς τόνους την επικοινωνία μας με τους συναδέλφους. Αρκετά βομβαρδιζόμαστε καθημερινά και παντοιοτρόπως όλοι. Δεν έχουμε, όμως, και καμιά διάθεση να μιμηθούμε τη στρουθοκάμηλο σε μια δραματική επιδείνωση  της ζωής και των συνθηκών εργασίας του πανεπιστημιακού.

Η κυβέρνηση, παγιδευμένη στα όρια της μνημονιακής πολιτικής, συνεχίζει μια αντιεκπαιδευτική πολιτική που σήμερα βάζει στο στόχο της, ανάμεσα σε πολλούς άλλους, ευθέως το μέλος ΔΕΠ.

Αυτό που αποφασίζεται στις επόμενες ημέρες είναι η σύνταξη ενός καθηγητή πρώτης βαθμίδας με 30 χρόνια υπηρεσίας να κυμαίνεται στα 1100 ευρώ περίπου, μειωμένη κατά 1600 ευρώ από αυτή που έπαιρνε το 2007. Όμως το κόστος ζωής όχι μόνο δεν μειώθηκε αλλά αυξήθηκε από το 2007 (ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή αυξήθηκε μεταξύ 2007-2015 πάνω από 10%). Έτσι, όλη αυτή η μείωση μεταφράζεται ευθέως σε απώλεια ποιότητας ζωής, σε μια δραματική φτωχοποίηση. Κι αυτό αποτελεί μια απόφαση που για πολλούς από εμάς θα γίνει επώδυνα πραγματική σε λιγότερο από πέντε χρόνια, όταν ένα μεγάλο ποσοστό των συναδέλφων στο ΕΜΠ συνταξιοδοτείται.

Την ίδια ώρα, οι μέχρι και κατά 40% μειωμένοι μισθοί μας μπαίνουν σε νέα προκρούστεια κλίνη με κατεύθυνση «εξομάλυνσης» με το ενιαίο μισθολόγιο, σύμφωνα με τη μνημονιακή δέσμευση (μέχρι τον Ιούνιο). «Κυβερνητικοί κύκλοι», σύμφωνα με δημοσιεύματα,  δηλώνουν έτοιμοι για το ακαδημαϊκό μισθολόγιο. Εμείς πότε θα πρέπει να το μάθουμε; Κατόπιν εορτής;

Σε απόλυτη συγχορδία με τα προηγούμενα είναι και η «διατίμηση» της αυτοδύναμης διδασκαλίας, σύμφωνα με τη γνωστή προκήρυξη ΕΣΠΑ στην οποία έχουμε αναφερθεί σε προηγούμενη ανακοίνωσή μας, με 300 ευρώ «το κομμάτι» και η διασπορά της αποκλειστικής αυτής ευθύνης των μελών ΔΕΠ σε οποιονδήποτε, και μάλιστα με την προκλητική αιτιολογία της «κατάργησης της καθηγητικής αυθεντίας». Το γεγονός ότι αυτό δεν καταργεί μόνο τα εργασιακά δικαιώματα των μελών ΔΕΠ αλλά εξευτελίζει και το νέο επιστημονικό δυναμικό της χώρας και «βουλιάζει» την ποιότητα σπουδών των πανεπιστημίων  φαίνεται να μην ενοχλεί κανέναν...

Τα τελευταία χρόνια η μνημονιακή πολιτική στα πανεπιστήμια, μεταξύ άλλων, επέφερε μια  δραματική μείωση του αριθμού των μελών ΔΕΠ, ως αποτέλεσμα της μηδενικής αναπλήρωσης των συνταξιοδοτηθέντων καθηγητών, αλλά και της απίσχνασης των πιστώσεων του «ΠΔ 407», με τα οποία συντηρούνταν, έστω και με λάθος τρόπο, πάγιες και διαρκείς ανάγκες των πανεπιστημίων, ειδικά της περιφέρειας. Έτσι, πολλά πανεπιστήμια αντιμετωπίζουν δραματικά προβλήματα λειτουργίας, αδυνατώντας να καλύψουν στοιχειώδεις εκπαιδευτικές ανάγκες τους.

Εκεί φτάσαμε τώρα, η διδασκαλία ενός πανεπιστημιακού μαθήματος να βγαίνει στη διατίμηση των 300 € το μήνα;

Με τον τρόπο αυτό καταφανώς ανοίγει διάπλατα ο δρόμος για μια πάμφθηνη λειτουργία των ΑΕΙ, χωρίς ανάγκη οργανικών θέσεων μελών ΔΕΠ.

Η Κυβέρνηση «απαντάει» στο πρόβλημα, με ελάχιστες νέες θέσεις ΔΕΠ (που έστω ως κίνηση αντιστροφής μιας κατάστασης έχει μια σημασία, μάλλον συμβολική όμως), αλλά και με μια μαζική κίνηση που μέλλει να έχει δραματικές συνέπειες: δίνει το δικαίωμα αυτοδύναμης διδασκαλίας σε απλούς κατόχους διδακτορικού, έναντι της αμοιβής των  περίπου 300 € τον μήνα! Και επειδή αυτό το επιμίσθιο μάλλον ως ελεημοσύνη μπορεί να θεωρηθεί, τo καλύπτει με το «δέλεαρ» της «απόκτησης ακαδημαϊκής διδακτικής εμπειρίας», παίζοντας με τα όνειρα των νέων ανθρώπων για ακαδημαϊκή εξέλιξη.

Κάποιοι ίσως πουν ότι «κάτι είναι καλύτερο από το τίποτε», ειδικά για τις εφιαλτικές συνθήκες ανεργίας που αντιμετωπίζουν οι νέοι επιστήμονες. Ωστόσο,  με τον τρόπο αυτό η εργασία των μελών ΔΕΠ υφίσταται μια ραγδαία «εσωτερική υποτίμηση». Θυμίζουμε ότι δικαίωμα για αυτοδύναμη διδασκαλία έχουν, θεσμικά, μόνο τα μέλη ΔΕΠ, εξαιρουμένων μάλιστα ακόμη και των Λεκτόρων. Ακόμη, οι ΕΔΙΠ, επιστήμονες με διδακτορικό, που υποστηρίζουν πολλές φορές χρόνια κάποια μαθήματα, δεν έχουν δικαίωμα αυτοδύναμης διδασκαλίας, παρά μόνο κάτω από ειδικές συνθήκες και με απόφαση της Συγκλήτου. Εκεί φτάσαμε τώρα, η διδασκαλία εν...

Μάκης Σπαθής, Καθηγητής ΣΕΜΦΕ ΕΜΠ

Αναδημοσίευση από την εφημερίδα «Η Εποχή» της 20.10.2015

Μετά την απόφαση της σημερινής κυβέρνησης να αποσύρει από τη Βουλή το πολυνομοσχέδιο για την παιδεία, γνωστό ως «νόμο Μπαλτά», το τοπίο στο χώρο της τριτοβάθμιας εκπαίδευσης διαγράφεται σκοτεινό και αβέβαιο. Με δεδομένη την απομάκρυνση από το ΥΠΕΘ του πρώην υπουργού Αριστείδη Μπαλτά, η εξέλιξη αυτή δεν αποτελεί κεραυνό εν αιθρία, όμως θα μπορούσε να μην είχε επισυμβεί αν η κυβέρνηση παρέμενε σταθερή στην ίδια πολιτική και στις εξαγγελίες για την παιδεία που επαγγέλλονταν διαχρονικά από την ίδρυση του ΣΥΡΙΖΑ μέχρι χτες. Η διαπίστωση αυτή δημιουργεί αμείλικτα ερωτήματα τόσο για τη συνολική μεταμνημονιακή μετεξέλιξη της κυβερνητικής πολιτικής όσο και για τις εξειδικεύσεις της στον τομέα της παιδείας.

Από τον πρόεδρο του ΣΥΡΙΖΑ και τα προβεβλημένα στελέχη του, με αποδέκτες τη μεγάλη πλειοψηφία όσων έχουν απομείνει μετά την επώδυνη συμφωνία του τρίτου μνημονίου, διακηρύσσονταν σε όλους τους τόνους κατά την προεκλογική περίοδο, οι ακόλουθες υποσχέσεις: «Ο ΣΥΡΙΖΑ θα τιμήσει την υπογραφή του και θα εφαρμόσει τις δεσμεύσεις που ανέλαβε απέναντι στους δανειστές, αλλά με γνώμονα πάντα την προστασία των κοινωνικών ομάδων που πλήττονταν βάναυσα, θα εφαρμόσει ένα παράλληλο πρόγραμμα ριζοσπαστικών μεταρρυθμίσεων στην παιδεία, την υγεία, τις εργασιακές σχέσεις και το κοινωνικό κράτος γενικότερα. Θα λειάνει τις επιθετικές αιχμές των εφαρμοστικών ρυθμίσεων, θα αναζητά επίμονα ισοδύναμα μέτρα και τέλος θα αναδεικνύει καθημερινά τη σταθερή προσήλωσή του στον αριστερό του ριζοσπαστισμό». Παράλληλα, ο πρωθυπουργός εξαγγέλλει μεταξύ των άλλων στο υπουργικό συμβούλιο μετά τις εκλογές ότι το πολυνομοσχέδιο για την παιδεία θα ψηφιστεί αμέσως με την έναρξη των εργασιών της νέας Βουλής. Τι συνέβη στη συνέχεια, μια βδομάδα μετά; Το ερώτημα που πρέπει να απαντηθεί είναι γιατί η κυβέρνηση κάνει στροφή 180 μοιρών, εγκαταλείπει τις δεσμεύσεις της για την κατάργηση των νόμων Διαμαντοπούλου-Αρβανιτόπουλου, ειδικά όταν στις προγραμματικές δηλώσεις του Α. Τσίπρα (Ιανουάριος 2015) υπήρχε η άμεση κατάργηση των Συμβουλίων Ιδρύματος (Σ.Ι.), δηλαδή του πιο επιθετικού οργάνου διοίκησης κατά τα νεοφιλελεύθερα πρότυπα...