Και ο εμπαιγμός συνεχίζεται….

Η έκρηξη του πληθωρισμού στο 8,9% το Μάρτιο 2022 αποτελεί ρεκόρ της τελευταίας σχεδόν 30ετίας. Η εικόνα είναι ακόμη πιο ζοφερή σε επιμέρους βασικά αγαθά, καθώς, πριν καν αποτυπωθούν πλήρως οι επιπτώσεις των πολεμικών συγκρούσεων στην Ουκρανία, καταγράφονται αυξήσεις στο φυσικό αέριο 68,3%, στον ηλεκτρισμό 79,3%, στο πετρέλαιο θέρμανσης 58,5%, στα καύσιμα 29% και σε αρκετές κατηγορίες τροφίμων άνω του 10%. Η ακρίβεια πλήττει – αναμφίβολα – σε μεγαλύτερο βαθμό τα ευάλωτα νοικοκυριά, αλλά δεν αφήνει ανεπηρέαστα τα μεσαία εισοδηματικά στρώματα, στα οποία ανήκει η συντριπτική πλειονότητα των μελών ΔΕΠ.

Η διαμορφωθείσα κατάσταση, που θα χειροτερεύσει σύμφωνα με τις εκτιμήσεις σε βραχυπρόθεσμο ορίζοντα, επαναφέρει – με επιτακτικό τρόπο – την εναρμόνιση του ειδικού μισθολογίου των πανεπιστημιακών με αυτό των άλλων ειδικών μισθολογίων, με πρώτο βήμα την άμεση εφαρμογή της υπ’ αριθμ. 4741/2014 απόφασης της Ολομέλειας του ΣτΕ για την αναπλήρωση των μισθολογικών απωλειών του Ν. 4093/2012. Υπενθυμίζεται ότι, με την εν λόγω απόφαση, οι περικοπές του Ν. 4093/2012 κρίθηκαν αντισυνταγματικές και η ελληνική πολιτεία όφειλε να επαναφέρει τους μισθούς των μελών ΔΕΠ στα επίπεδα του Ιουλίου 2012. Ωστόσο, όλες οι κυβερνήσεις, από το 2014 που εκδόθηκε η απόφαση μέχρι και σήμερα, αρνήθηκαν να συμμορφωθούν. Ακόμη και στο νέο μισθολόγιο που διαμορφώθηκε με το Ν. 4472/2017, οι αποδοχές καθορίστηκαν σε επίπεδα κατώτερα εκείνων προ της εφαρμογής του Ν. 4093/2012 (δηλ. μετά και την περικοπή του ειδικού ερευνητικού επιδόματος κατά 20% βάσει του Ν. 4002/2011), παραβιάζοντας κατάφορα την απόφαση του ΣτΕ.

Στους Πίνακες 1 και 2 παρουσιάζονται οι μηνιαίες και ετήσιες ακαθάριστες αποδοχές πριν και μετά τις διαδοχικές μνημονιακές περικοπές σε σύγκριση με τις σημερινές αποδοχές για τις τρεις βαθμίδες (Επίκουρου, Αναπληρωτή και Καθηγητή) με ενδεικτικά έτη προϋπηρεσίας.

Πίνακας 1. Ακαθάριστες μηνιαίες αποδοχές

Πίνακας 2. Ακαθάριστες ετήσιες αποδοχές

Σημείωση: Προ των περικοπών του 2010 λαμβάνονται υπόψη 14 μισθοί. Με το Ν. 3845/2010 τα δώρα Χριστουγέννων, Πάσχα και το επίδομα άδειας καθορίστηκαν σε 1.000 ευρώ ετησίως, εφόσον οι ετήσιες μεικτές αποδοχές (λογιζόμενων και των δώρων) δεν υπερέβαιναν τις 36.000 ευρώ. Μετά το 2012 τα δώρα καταργήθηκαν τελείως.

Για να γίνει κατανοητό το εύρος των απωλειών, οι ακαθάριστες ετήσιες αποδοχές των προηγούμενων ετών (2010 και 2012) έχουν μετατραπεί σε τιμές 2022 (Πίνακας 3), λαμβάνοντας υπόψη το ΔΤΚ της ΕΛΣΤΑΤ. Όπως παρουσιάζεται στον Πίνακα 4, οι μισθοί των μελών ΔΕΠ έχουν μειωθεί, εξαιτίας των περικοπών του Μνημονίου, από 33% έως 41% ανάλογα με τη βαθμίδα και τα έτη προϋπηρεσίας. Το νέο μισθολόγιο (Ν. 4472/2017) οδήγησε σε μικρή αύξηση των ακαθάριστων αποδοχών (μεταξύ 2% και 5,5%), αλλά υπολείπεται κατά 20% περίπου των προ του Ν. 4093/2012 αποδοχών. Οι απώλειες στο διαθέσιμο εισόδημα είναι ακόμη μεγαλύτερες, καθώς έχουν αυξηθεί σημαντικά η άμεση και έμμεση φορολογία, όπως και οι ασφαλιστικές εισφορές.

Πίνακας 3. Ακαθάριστες ετήσιες αποδοχές σε τιμές 2022

Σημείωση: Για τη μετατροπή των ακαθάριστων ετήσιων αποδοχών προ του 2010 και μετά τις περικοπές του Ν. 3845/2010 έχει ληφθεί υπόψη η μεταβολή του ΔΤΚ για την περίοδο Φεβ. 2010-Φεβ. 2022, για τις ακαθάριστες ετήσιες αποδοχές μετά τις περικοπές του Ν. 4093/2012 έχει ληφθεί υπόψη η μεταβολή του ΔΤΚ για την περίοδο Φεβ. 2012-Φεβ. 2022).

Πίνακας 4. Απώλειες ακαθάριστων ετήσιων αποδοχών (σε τις τιμές 2022)

Η άδικη αντιμετώπιση των Ελλήνων πανεπιστημιακών από την Πολιτεία καθίσταται πιο ορατή αν συγκριθούν οι μισθολογικές απολαβές με αυτές των Ευρωπαίων συναδέλφων μας. Τα στοιχεία που παρατίθενται ακολούθως είναι ενδεικτικά και προέρχονται από τον ιστότοπο Eurydice αναφορικά με τις συνθήκες εργασίας του ακαδημαϊκού προσωπικού στην Ε.Ε.-27[1]:

• Στη Γερμανία, τον Ιούλιο του 2020, οι βασικοί μισθοί των καθηγητών διαμορφώνονταν ως εξής:
  • Μισθολογική ομάδα W1: νέος καθηγητής 4.494,23 ευρώ έως 5.228,25 ευρώ
  • Μισθολογική ομάδα W2: καθηγητής 5.291,02 ευρώ έως 6.583,53 ευρώ
  • Μισθολογική ομάδα W3: καθηγητής 6.256,08 ευρώ έως 7.473,55 ευρώ

Οι παραπάνω βασικοί μισθοί προσαυξάνονται από μια πρόσθετη αμοιβή που διαπραγματεύεται ατομικά το μέλος ΔΕΠ με το Πανεπιστήμιο.

• Στην Ιταλία, οι καθηγητές δικαιούνται βασικό μισθό, ειδικό επίδομα (ποσό που υπολογίζεται για την αναπροσαρμογή του κόστους ζωής) και πρόσθετο επίδομα για τη δέσμευση πλήρους απασχόλησης. Ο βασικός μισθός ενός τακτικού καθηγητή υπολογίζεται επί του μισθού ενός στελέχους ανώτερου επιπέδου στην κρατική διοίκηση (π.χ. πρεσβευτής). Σύμφωνα με τον Πίνακα του Παραρτήματος 2 του σχετικού νόμου (Decreto Del Presidente Della Repubblica 15 Dicembre 2011, n. 232), οι ετήσιες ακαθάριστες αποδοχές ενός Καθηγητή πλήρους απασχόλησης με 30+ χρόνια προϋπηρεσίας ανέρχονται σε 126.500 ευρώ περίπου[2].
• Στην Ισπανία, οι μηνιαίες απολαβές ενός Καθηγητή με 30 χρόνια υπηρεσία ανέρχονται σε 4.000 ευρώ περίπου ενώ καταβάλλονται και επιπλέον δύο μισθοί (Ιούνιο και Δεκέμβριο) περίπου 3.000 ευρώ έκαστος.
• Στην Πορτογαλία, οι μισθοί καθορίζονται από το νόμο, ανάλογα με την κατηγορία, τα αποτελέσματα της αξιολόγησης και, σε μικρότερο βαθμό, την προϋπηρεσία. Το μέγιστο ακαθάριστο ποσό ανέρχεται σε 5.402 ευρώ, ενώ το ελάχιστο ποσό (για νέα μέλη ΔΕΠ) σε 1.637 ευρώ.
• Στην Κύπρο, το ακαδημαϊκό προσωπικό των δημόσιων πανεπιστημίων εντάσσεται σε μισθολογικά κλιμάκια που εγκρίνονται από το Πανεπιστημιακό Συμβούλιο. Οι μισθολογικές κλίμακες έχουν ως εξής:
  • Επίκουροι καθηγητές: A13 ως A14 (4.226,15 – 6.176,37 ευρώ)
  • Αναπληρωτές καθηγητές: A14 ως A15 (4.953,44 – 6.262,39 ευρώ)
  • Καθηγητές: A15 ως A16 (5.208,24 – 6.769,96 ευρώ)

H προϋπηρεσία λαμβάνεται υπόψη για την τοποθέτηση σε μια συγκεκριμένη μισθολογική κλίμακα. Επίσης, οι παροχές περιλαμβάνουν επίδομα διαβίωσης και άλλα επιδόματα που εγκρίνονται από το Συμβούλιο, ετήσια αύξηση του βασικού μισθού και δέκατο τρίτο μηνιαίο μισθό.

• Στη Μάλτα, ο μέγιστες ακαθάριστες ετήσιες απολαβές για το μόνιμο ακαδημαϊκό προσωπικό πλήρους απασχόλησης, συμπεριλαμβανομένης της προσαρμογής του κόστους ζωής, για το έτος 2019, ξεκινούν από περίπου 27.134 ευρώ για έναν Βοηθό Λέκτορα και φτάνουν μέχρι περίπου 42.815 ευρώ για έναν Καθηγητή. Επιπλέον του βασικού μισθού, οι μόνιμοι ακαδημαϊκοί πλήρους απασχόλησης για το 2019 λάμβαναν ετήσιο ακαδημαϊκό επίδομα που κυμαινόταν από 4.533 € για έναν Βοηθό Λέκτορα έως 29.822 € για έναν Καθηγητή. Οι θέσεις του Αναπληρωτή Καθηγητή και του Καθηγητή συνοδεύονται από ειδικό ετήσιο καθηγητικό επίδομα. Το 2019, αυτό ανερχόταν σε 1.423 ευρώ για τον Αναπληρωτή Καθηγητή και σε 2.330 ευρώ για τον Καθηγητή.

Γενικά, όπως εμφανίζεται και στην Εικόνα 1, οι ακαθάριστες μηνιαίες αποδοχές ενός Καθηγητή στην Ελλάδα (προσθέτοντας και το ειδικό επίδομα διδασκαλίας και έρευνας) κυμαίνονται στα ίδια επίπεδα με αυτά ενός Καθηγητή στη Λετονία, στην Κροατία, στην Τσεχία και στην Πολωνία και είναι υψηλότερες μόνο από τις αποδοχές ενός Καθηγητή στη Ρουμανία, στη Σλοβακία, στην Ουγγαρία και στη Βουλγαρία (ωστόσο, το κόστος ζωής στις οκτώ αυτές χώρες, με εξαίρεση τη Σλοβακία, είναι χαμηλότερο από της Ελλάδας[3]).

Εικόνα 1. Μηνιαίες ακαθάριστες αποδοχές Καθηγητών σε διάφορες Ευρωπαϊκές  χώρες και στις ΗΠΑ (Πηγή: ATLATSZO, 2021[4])

Η κατάφωρα άδικη μισθολογική αντιμετώπιση των μελών ΔΕΠ έναντι των άλλων ειδικών μισθολογίων, και ειδικά των δικαστικών λειτουργών, έχει συνδεθεί σε σχετικές αποφάσεις του ΣτΕ (π.χ. ΣτΕ 2705/2014[5]) με την απουσία νομικών δεσμεύσεων αποκλειστικής απασχόλησης και «…την ευχέρεια (για τα μέλη ΔΕΠ) εξωπανεπιστημιακής απασχόλησης και λήψης πρόσθετων αμοιβών, ανεξάρτητα αν κάνουν χρήση της ευχέρειας αυτής….» αγνοώντας πλήρως την πραγματικότητα. Για παράδειγμα, στην υπ’ αριθμ. 2705/2014 απόφαση του ΣτΕ αναγνωριζόταν ότι από τα 1.899 μέλη του ΔΕΠ του ΕΚΠΑ μόνον τα 321 (δηλ. 16,9%) ασκούσαν ελευθέριο επάγγελμα και 234 (δηλ. 12,1%) μέλη είχαν λάβει πρόσθετες αποδοχές από ερευνητικά προγράμματα.

Ως   Πανεπιστημιακοί   Δάσκαλοι   ΕΜΠ:

• θεωρούμε απαραίτητη την καθιέρωση της πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης όλων των μελών ΔΕΠ ή, κατ’ ελάχιστον, τη δυνατότητα ένταξης σε καθεστώς πλήρους και αποκλειστικής απασχόλησης με σημαντική αύξηση των αποδοχών στα πρότυπα άλλων χωρών (π.χ. Ιταλία ή Μάλτα).
• απαιτούμε από την Κυβέρνηση να συμμορφωθεί άμεσα με την υπ’ αριθμ. 4741/2014 απόφαση της Ολομέλειας του ΣτΕ, αναδρομικά από το έτος 2017 για όλα τα μέλη ΔΕΠ και να καταθέσει ένα συγκεκριμένο χρονοδιάγραμμα για την εναρμόνιση του ειδικού μισθολογίου των πανεπιστημιακών με αυτό των άλλων ειδικών μισθολογίων, με στόχο την αντιστοίχιση των αποδοχών με το έργο που προσφέρει το προσωπικό των ακαδημαϊκών Ιδρυμάτων
• ζητάμε από την ΠΟΣΔΕΠ να σταματήσει να παραπέμπει το μισθολογικό θέμα, όπως και τα ασφαλιστικά και συνταξιοδοτικά προβλήματα των μελών ΔΕΠ, στις καλένδες και να αναλάβει πρωτοβουλίες ενημέρωσης, ενεργοποίησης και αγωνιστικής κινητοποίησης των Συλλόγων ΔΕΠ για τη διεκδίκηση των δίκαιων αυτών αιτημάτων
• καλούμε όλους τους συναδέλφους να ξαναβρούμε τον  βηματισμό  μας  ως  Σύλλογος  και  να  αναπτύξουμε,  μαζί  με  τους άλλους Συλλόγους ΔΕΠ, ένα κοινό μέτωπο δράσεων, για την αποκατάσταση των μισθών μας και της ακαδημαϊκής μας αξιοπρέπειας, στέλνοντας ένα μήνυμα προς όλες τις κατευθύνσεις ότι ο εμπαιγμός δεν είναι πλέον ανεκτός.

11.04.2022

Ο εμπαιγμός συνεχίζεται_11-4-2022

Αναφορές

[1] https://eacea.ec.europa.eu/national-policies/eurydice/content/conditions-service-academic-staff-working-higher-education-27_en

[2] https://www.gazzettaufficiale.it/do/atto/serie_generale/caricaPdf?cdimg=012G001800200010110001&dgu=2012-02-09&art.dataPubblicazioneGazzetta=2012-02-09&art.codiceRedazionale=012G0018&art.num=1&art.tiposerie=SG

[3] Eurostat (2021). Comparative price levels of consumer goods and services. https://ec.europa.eu/eurostat/statistics-explained/index.php?title=Comparative_price_levels_of_consumer_goods_and_services

[4] ATLATSZO (2021). Hungarian university professors earn extremely low salaries by international standards. https://english.atlatszo.hu/2021/10/28/hungarian-university-professors-earn-extremely-low-salaries-by-international-standards/

[5] ΣτΕ 2705/2014. http://www.dsanet.gr/Epikairothta/Nomologia/ste%202705.htm